Czym jest pakiet „fit for 55” i jak wpłynie on na branżę transportową?
Rok 2021 był przełomowym pod kątem zmian w europejskim prawie klimatycznym. Dokładnie w lipcu tamtego roku, Komisja Europejska przedstawiła nowy pakiet zmian, umożliwiających realizację celów o neutralności klimatycznej. Mowa oczywiście o „Fit for 55”.
Wypisane w pakiecie akty prawne mają w znaczny sposób przyczynić się do obniżenia emisji gazów cieplarnianych w najbliższych latach. Głównym założeniem do roku 2030 jest spadek emisyjności o co najmniej 55% względem poziomu z 1990. Spełniając dane kryterium i podążając dalej ową ścieżką, Europa do roku 2050 ma stać się pierwszym, w pełni neutralnym klimatycznie kontynentem na świecie.
Wiemy też, że prawo to obejmie większość sektorów gospodarczych, w tym również branżę transportową. Czy przewoźnicy mają się zatem czego obawiać? W jaki sposób pakiet „Fit for 55” wpłynie na tę jakże ważną gałąź gospodarki?
Nazewnictwo „Fit for 55” – skąd się wzięło?
Określenie „Fit for 55” w żadnym wypadku nie jest przypadkowe. W wolnym tłumaczeniu z języka angielskiego, terminologia ta oznacza „Gotowi na 55”. Po usłyszeniu tego hasła mogłoby się wydawać, że liczba zawarta w nazwie może zwiastować rok, do którego wszystkie wprowadzone wnioski ustawodawcze przyniosłyby zamierzony efekt. Działa to jednak nieco inaczej.
Jak wspomnieliśmy we wstępie, celem UE jest zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych o co najmniej 55% względem 1990 roku. To właśnie ta liczba brana jest pod uwagę w nazewnictwie, a rok 2030 jest jedynie wytyczną, do której fakt ten stać się musi.
Założenia pakietu „Fit for 55” dotyczące transportu
Zawartość wprowadzonego w lipcu 2021 pakietu klimatycznego obejmuje aż 13 wniosków na różnych kierunkach. Niektóre są jedynie aktualizacją obowiązującego już prawa unijnego odnośnie klimatu, a reszta to zupełnie nowe prawa legislacyjne.
Statystycznie, sektor transportu odpowiada za 12% światowej emisji gazów cieplarnianych. Z danych z ubiegłych lat wynika, że jest to jedna z niewielu gałęzi gospodarki, u których liczba ta zamiast maleć – wciąż rośnie. Nic więc dziwnego, że postulaty Komisji Europejskiej w znacznym stopniu dotykają branżę przewozową, a dokładniej transport lądowy.
Zmiany w unijnym systemie ETS
Podstawowym założeniem KE w całym pakiecie „Fit for 55” jest umocnienie unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji (ETS) oraz oddzielenie budownictwa od transportu poprzez stworzenie odrębnych systemów ETS dla obydwu branż. Celem takiego rozwiązania ma być redukcja emisji w tych sektorach aż o 61% względem 2005 roku.
Umocnienie całego systemu niesie ze sobą natomiast objęcie nim emisji pochodzącej z transportu morskiego oraz stopniowe wycofywanie przydziału bezpłatnych uprawnień dla lotnictwa.
Rozwój infrastruktury paliw alternatywnych
Kolejnym postulatem dotyczącym transportu ma być przyspieszenie rozwoju infrastruktury do ładowania oraz tankowania pojazdów zasilanych paliwem alternatywnym. Tyczy się to zarówno transportu drogowego, jak i cumujących w portach statków czy samolotów podczas postoju na lotnisku.
Ograniczenie norm emisji CO2 dla pojazdów lądowych
Komisja Europejska wymaga, aby ograniczenie emisji co2 dla transportu drogowego, od roku 2030 sięgało już 55%. To jednak nie wszystko, ponieważ 5 lat później planowane jest całkowite wyłączenie z obiegu pojazdów wyposażonych w system spalinowy, a co za tym idzie całkowita redukcja emisji spalin w ruchu drogowym.
Kiedy można spodziewać się wejścia w życie pakietu „Gotowi na 55”?
Przybliżonym terminem, w którym pakiet „Fit for 55” rzeczywiście zacznie obowiązywać, jest rok 2024. Do tego czasu, musi wydarzyć się naprawdę wiele. Wszystkie propozycje, które aktualnie występują w zbiorze zmian legislacyjnych, szczegółowo omawia się na forum grup roboczych Rady UE, ponoszących całkowitą odpowiedzialność za daną gałąź polityki.
Dopiero po rozstrzygnięciu wszystkich spraw technicznych, postulaty są przekazywane do wszystkich ambasadorów państw członkowskich Unii Europejskiej. Przypomnijmy, że UE liczy aż 27 państw członkowskich, z czego każde musi dać zielone światło na wprowadzenie jakichkolwiek zmian. Aby do tego doszło, zadaniem ministrów z poszczególnych krajów jest więc wypracowanie wspólnego stanowiska w tym temacie, co niejednokrotnie niesie ze sobą szereg spotkań.